خانه های خلاق به عنوان یک پروژه راهبردی و محوری برای توسعه پایدار در سطح هر منطقه تعریف و طراحی می شود و این توانایی را دارد که بتواند بر اساس داشته های فرهنگی و هنری، جمعیت بالایی را جذب خود نماید. بازارسازی برای تولیدات فرهنگی و هنری و ایجاد جاذبه منحصر به فرد برای جذب گردشگران از مزایای ایجاد خانه های خلاق است که در کنار ارتقا ارق ملی، پرورش امید و شادابی جامعه با پویایی و خلاقیت مداوم به تولید ثروت پایدار بپردازد.

سازمان توسعه صنعتی ملل متحد(یونیدو) به عنوان طراح و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از متولیان این پروژه در کشور ایران می باشند و با تسهیل فرآیندها و تعریف مشوق های لازم تسهیلات مورد نیاز برای توسعه این پروژه را فراهم می آورند.

یک خانه خلاق مکانی فیزیکی یا مجازی است که افراد خلاق را در کنار یکدیگر می­ آورد. این فضاها، مکانی را فراهم می ­نماید که از شبکه­ سازی، توسعه مشاغل و تعامل اجتماعات (گروه­های کاری و حرفه­ای) حمایت می­شود که این امور در بین بخش­ های فرهنگی، فناوری و خلاقیت انجام می­شود

خانه­ های خلاق به عنوان یک پل اصلی برای شبکه ­ای از مردم عمل می­کنند و به هر شکل و اندازه ای در می آیند. از آنجا که مدل‌های کسب و کار و سیستم ­های مالی/ سیاسی در سراسر دنیا متنوع است، پس یک فرمول جادویی برای توسعه یک خانه خلاق وجود ندارد. با این وجود خانه ­های خلاق بسیاری از خانه های خلاق اصول، شیوه­ ها و اهداف مشترکی دارند، که باعث ایجاد ارتباطات موثر می­شوند و فرصت­ هایی را برای جامعه خلاق توسعه می­دهند

به طور کلی خانه های خلاق به عنوان مکان هایی شناخته می شوند که فضایی برای کار ، مشارکت و بهره وری را فراهم می کنند. آنها فرصتی را ارائه می دهند که مشاغل خرد برای دسترسی به منابع مهمی همچون ابزارها ، خدمات تخصصی یا الهام گرفتن از یکدیگر برای کمک به توسعه پروژه ها و مشاغل مختلف در کنار یکدیگر قرار بگیرند. خانه های خلاق رویکردی جمعی برای رویارویی با حیطه های نامشخص اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی و فرآیندهای خلاقیت و نوآوری را ارائه می دهند (Creative Hubs Report، ۲۰۱۶).

مفهوم خانه های خلاق در تعریف گسترده است چرا که این فضاها بر اساس حضور گروه های مختلف تعریف شده اند تا از طریق هم افزایی ارتقا پیدا کند (Cultural and Creative Hubs Network, 2015). ذکر این نکته حائز اهمیت است که تنوع ، پایه و اساس مراکز خلاق است بنابراین نمی توان این فضاها را با مفهومی یکسان برای همه اتفاقاتی که در آنها می افتد تعریف کرد.

خانه های خلاق عمده فعالیت های خود را بر فراهم کردن زمینه های اساسی برای تحول در پروژه های اولیه انجام می دهند که شامل تأمین فضای اداری یا استفاده از برخی روش های دیگر برای استعدادها و انجمن ها می باشد. بخش عمده ای از خانه های خلاق در نظرسنجی ما شبکه و رویدادها ، اجاره محیط و برگزاری کارگاه های آموزشی را ارائه می دهند. بخش کمتری از آنها پشتیبانی تحقیقاتی و توسعه ای ، فرصت های سرمایه گذاری یا ساختاری را ارائه می دهند. اکثر این مراکز فضاهای اجتماعات و فضای کار اشتراکی را فراهم می کنند و تنها تعداد معدودی از آنها امکاناتی نظیر استودیو ضبط صدا یا فیلم و سینما را ارائه می دهند.

به طور مستقیم می­توان اظهار کرد که روش­هایی که مردم از خانه ­های خلاق استفاده می­کنند:

• مردم می­توانند به عنوان گردشگر از خانه ­های خلاق بازدید نمایند
• مردم به عنوان “عضو” می­توانند از مزایای باشگاه خانه خلاق استفاده کنند
• کارآفرینان می­توانند از خانه خلاق به عنوان محیط کاری خود استفاده ­کنند
• خانه خلاق خود می­تواند مکانی برای فروشگاه صنایع خلاق هنری باشد
• خانه خلاق خود می­تواند به عنوان یک شتابدهنده و پشتبان از کسب و کارهای نو پا عمل کند و برای تجارت بین­ المللی از برندها حمایت نماید.

خانه خلاق چگونه کار می‌کند؟

خانه ­های خلاق به شرح زیر عمل می نمایند:

• ارائه پشتیبانی از طریق دادن خدمات و/ یا امکانات به ایده ­ها، پروژه­ ها، سازمان ­ها و مشاغل میزبان، از جمله رویدادها، آموزش مهارت، ایجاد ظرفیت و فرصت­های جهانی؛ ارائه پشتیبانی به صورت بلند مدت و یا کوتاه مدت می­تواند انجام شود.
• تسهیل کردن همکاری و شبکه­ سازی در بین جامعه حرفه ­ای خود.
• ایجاد دسترسی به مراکز تحقیق و توسعه، مؤسسات، صنایع خلاق و غیر خلاق.
• برقراری ارتباط و تعامل با مخاطبان گسترده ­تر، تدوین یک استراتژی فعال ارتباطی.
• دفاع و تجلیل از استعدادهای نوظهور؛ کشف مرزهای عمل امروزی و پذیرش ریسک­های ناشی از نوآوری.

خانه­ های خلاق به عنوان یک پل اصلی برای شبکه ­ای از مردم عمل می­کنند و به هر شکل و اندازه ای در می آیند. از آنجا که مدل‌های کسب و کار و سیستم­های مالی/ سیاسی در سراسر دنیا متنوع است، پس یک فرمول جادویی برای توسعه یک خانه خلاق وجود ندارد. با این وجود بسیاری از خانه­ های خلاق بسیاری از اصول، شیوه ­ها و اهداف مشترکی دارند، که باعث ایجاد ارتباطات موثر می­شوند و فرصت­هایی را برای جامعه خلاق توسعه می ­دهند. خانه­ های خلاق بسیار بیشتر از یک ساختمان فیزیکی هستند. رهبری قوی برای حفظ هر نوع خانه خلاق موفق، بسیار اساسی است.

هنرمندان و خلاقان چگونه از خانه خلاق استفاده می کنند؟

در بسیاری از جوامع کوچک و محلی، افراد از هنر و ظرفیت­ های بالقوه خود آگاهی ندارند. خانه­ های خلاق موظف به شناسایی این فرصت­ ها و بالفعل کردن آنها هستند. از طریق بهبود، آموزش و تجاری­ سازی آنها علاوه بر بهبود شرایط اقتصادی جامعه بومی و ایجاد ارزش مادی برای آنها، به این فرصت­ ها هویت می­ بخشد و این هویت و فرهنگ منحصربفرد را در سطوح بالاتر ترویج می­دهد. به عنوان مثال این فرصت­ ها می­توانند شامل نوع نقاشی ویژه یک روستا یا منطقه باشد که با صنایع دستی آن منطقه ادغام می­ شود و با تولید محصولی منحصر به فرد و اصیل ارزش­آفرینی نماید.

همچنین افراد خلاق و هنرمند در بعضی مناطق ناشناخته مانده ­اند و امکان حضور در عرصه ­های ملی و بین المللی را ندارند؛ خانه­ های خلاق از طریق آموزش، مشاوره و انواع تسهیلات که بر پایه اعتقادات، فرهنگ و سبک با هویت تخصصی آنها است، مسیر رشد و پیشرفتشان را هموار می­کنند.

لازم به ذکر است که دبیرخانه مرکزی توسعه خانه­ های خلاق ایران به منظور حمایت از کسب و کارهای خلاقانه نوپا، گسترش فرهنگ و هنر بومی و توسعه اقتصاد منطقه تسهیلات مختلف از دانش تا تسهیل ­گری روش­ های اخذ کمک ­های مالی می­ دهد. برای کسب و کارهای مرتبط با خانه­ های خلاق تسهیلات اعم از آموزش راه­های نوین تولید و بسته­ بندی در قالب کارگاه ­های آموزشی، استانداردسازی برای تولیدات بومی، آموزش نحوه ادغام خلاقانه زمینه ­های مختلف هنر و صنایع دستی به طوری که مناسب عرضه در بازارهای ملی و بین­ المللی باشند، تسهیل کردن کارگاه­ های آموزشی، نشان دادن نحوه اخذ تسهیلات مالی اعم از وام­ هایی با بهره­ های کم هستند.

مردم چگونه از خانه خلاق استفاده می کنند؟

باشگاه خانه خلاق پلی میان مردم و خانه خلاق است؛ در واقع هدف از تشکیل باشگاه خانه خلاق، شناخت امور مرتبط با آن شامل هنر، فرهنگ، محیط زیست، گردشگری، و پاسداری از هنر و هنرمند با استفاده و بهره گیری بهینه و پایدار از منابع است. این باشگاه از کارشناسان، پژوهش گران و هنرمندان عضو می ­پذیرد و گسترش می­ یابد و با گرفتن حق عضویتی، خدماتی مانند ارائه سالن­های جلسه، ارائه سالن­هایی برای برگزاری نمایشگاه، ارائه تخفیف­ هایی برای اعضا برای خرید محصولات خانه­ های خلاق و غیره پیشنهاد می­دهد. این باشگاه می­تواند بخش های گوناگونی را در جهت تعریف و اجرای پروژه­ های مشارکتی به فعالیت های اصلی خود اضافه نماید. همکاری و تبادل اندیشه ها و تجربیات میان متخصصان حوزه هنر و فرهنگ و جامعه محلی مهم ترین رکن این بخش است.

باشگاه خانه خلاق شامل موارد زیر است:

• سخنرانی و حضور اساتید مطرح در زمینه های مختلف هنر و کارشناسان و پژوهش­گران بخش خصوصی و دولتی
• پخش فیلم­ ها و مستند­هایی درباره هنر، فرهنگ، خلاقیت و بهره برداری پایدار از محیط زیست
• برگزاری مسابقه و نمایشگاه عکس، نقاشی، مجسمه ­سازی، صنایع دستی و هرگونه زمینه هنری
• برگزاری نشست های اختصاصی
• معرفی هنرمندان جوان فعال
• عکاسی، ساخت مستند و پژوهش با موضوع تنوع فرهنگی و هنر و خلاقیت در سراسر ایران زمین

روش ارائه محصولات و خلاقیت ها توسط هنرمندان از طریق خانه خلاق به چه صورت است؟

به منظور توزیع محصولات تهیه شده توسط تیم­ های خانه ­های خلاق، معرفی این محصولات به عموم مردم و گسترش فروش لازم است فروشگاه ­ها و بازارچه ­هایی برای صنایع دستی تولیدی در نظر گرفته شود. این فروشگاه ­ها در اشکال مختلف شامل فروشگاه­ های زنجیره­ای، فروشگاه­ های سوغات و یادگاری، غرفه­ های موقت در جشنواره­ ها و یا مسیرهای گردشگری، فروشگاه ­های آنلاین و غیره ایجاد می­شوند. در این بازارچه­ ها و فروشگاه ­ها کاریران ضمن خرید، تجربه ­ای متفاوت به عنوان مقصدی برای گردشگری نیز کسب می­کنند  زیرا با فرهنگ، جغرافیا و خلق و خوی بومیان صنایع دستی مربوطه آشنا می ­شوند.

همچنین دفتر تبلیغات و برندینگ، به امور تبلیغات و معرفی محصولات به عموم مردم کمک می­کند.